Mundus Latinus: A Course in Practical Latin/Lectio IV: Dē Futūrō
Lectio IV: Dē Futūrō: Prōmissa et Praedīcta
[edit | edit source]Praefatio
[edit | edit source]Aliquandō fortasse in vītā tuā rēs pūblicās gerere cōgitābis, fortasse Mogontiācī. Et quid candidātī prōmittere solent? "Crās amphitheātrum novum aedificābitur!" "Mox thermae ampliābuntur!" "Vīnum melius bibētur!" "Vectīgālia minuentur!" "Barbarī mansuētiōrēs fīent!" Sed quī cōtīdiē haec verba audiunt, sciunt multa prōmissa numquam perficī.
In hīs exercitātiōnibus dīscēs quōmodō candidātus rēs futūrās prōmittat et praedīcat. Nam cursus honōrum prōmissīs struētur. Viae verrentur, lacūnae complēbuntur, mercātōrēs probī fīent, amphitheātrum nōn iam stillābit, puerī modestī erunt, sacrificia dīs grātiōra fīent, hiemēs ipsae clēmentiōrēs fīent, et certē Germānī omnia opera nostra efficient. Sine dubiō tū ipse sellam maiōrem in cūriā habēbis. Dē cēterīs rēbus... tempus ostendet.
Nam cum candidātus factus eris, et sellam maiōrem habēbis, ad imperātīvōs exercendōs prōcēdere poteris.
Sometime in your life, you may find yourself considering a political career, perhaps in Mogontacium, on the German border. And what do political candidates promise? 'Tomorrow we'll build a new amphitheatre!' 'Soon we'll expand the public baths!' 'Wine will taste better!' 'Taxes will be reduced!' 'Barbarians will become more civilised!' But anyone who hears these words daily knows most promises are not very reliable.
In these exercises, you'll learn how to make your own promises about the future. Because your career will be built on promises. The roads will be swept, the potholes filled, the merchants made honest, the amphitheatre will stop leaking, the children will be obedient, the sacrifices will please the gods better, the winters will somehow become warmer, and of course, the Germans will do all our work for us. Without a doubt, you'll soon have a bigger seat in the council chamber. As for the rest: time will tell.
Once you become a candidate, and win that council seat, you can move on to practice the Imperative Mood.
Contio Hibernalis
[edit | edit source]Gāius Semprōnius Latīnus, candidātus duumvirātūs, in forō lutulentō Mogontiācī stābat. Quamquam nix lentē cadēbat, multī veterānī convēnerant. Vīnum calefactum—et quidem pessimum—ministrī distribuēbant.
"Cīvēs optimī!" inquit Semprōnius. "Multa prō colōniā nostrā faciam. Novum amphitheātrum aedificābitur. Thermae ampliābuntur. Mūrī—"
"Quid dē agrīs nōbīs prōmissīs?" interrūpit veterānus quīdam. "Iam decem annōs exspectāmus!"
"Rēs certē cūrābitur," inquit Semprōnius sollicitus. "Litterae Rōmam mittentur..."
"Litterae!" exclāmāvit alter. "Litterae mittentur, tabellāriī venient, epistulae scrībentur! Sed agrī bonī Rōmam mittuntur, vīnum optimum Rōmam portātur, et nōs hīc cum Germānīs bibimus!"
"Atque hī servī Germānicī!" addidit tertius. "Nihil intellegunt, nihil labōrant. 'Nōn intellegō, domine' semper dīcunt. Et fēminae eōrum! Sordidae, barbarae..."
"Amīcī meī," placāre temptāvit Semprōnius, "novae familiae servōrum ex Italiā adducentur. Vīnum melius—"
"At cūr nōn nunc habemus?" clāmāvit prīmus veterānus. "Imperātor ipse prōmīsit nōs vītam dignam habitūrōs esse! Quid factum est? In caenō stāmus, vīnum acidum bibimus, Germānōs tolerāmus!"
Nix iam gravius cadēbat. Semprōnius sē in togam involvēbat.
"Rōmae fortasse dē hīs querēlis audīvistī?" rogāvit alter īrōnicē. "Cum amīcīs tuīs optimātibus cenābās?"
Semprōnius, perīculum sentiēns, subitō vultum firmāvit: "At scītisne cūr hīc in lutō stāmus? Cūr in hāc terrā inhospitālī patimur? Propter Germānōs! Eōrum feritās sine fīne nostrōs fīnēs vexat, nostrōs mīlitēs lacessit!"
Veterānī, nunc attentī, capita annuēbant.
"Dīcunt quīdam—et quidem longē ā perīculō in lectīs suīs Rōmae—Germānōs 'nōbilēs barbarōs' esse. Hī sapientēs togātī numquam lutum nostrum calcāvērunt, numquam in tenēbrīs glaciālibus vigilāvērunt! Servīne malī sunt Germānī? Erunt bonī—in fodīnīs salis!"
Rīsus ācer ā veterānīs.
"Dīcam vōbīs vēritātem dē Germānīs: aut servient et cultum mōrēsque nostrōs discent, aut in casīs suīs sordidīs, pellibus foedīs indūtī, computrēscent! Germānus bonus est Germānus domitus—nōn mortuus, cīvēs, sed domitus! Nam labōrābunt prō nōbīs, et tandem homines ex beluīs fīent!"
Clāmor approbātiōnis surgēbat.
"Audīte mē, cīvēs! Sumus Rōmānī! Vīta dūra est, sed fīnēs imperiī contrā hōs barbarōs dēfendimus! Verum est—sunt Rōmae quī nōs oblītī sunt. Verum est—voluntās Imperātōris ā corrūptīs frustrāta est, iūra nostra negāta sunt. Sed nōs nōn oblītī sumus quid simus—Rōmānī sumus! Et hīc, in hāc terrā ab ipsīs dīs relictā, stāmus—et pugnāmus!"
Iam veterānī plaudēbant, priōrum querellārum paene oblītī. Semprōnius, colōrem recipiēns, togam ēlegantius disposuit.
"Mēcum eritis? Mēcum pugnābitis? Nam ego vōbīscum erō, ego prō iūribus vestrīs pugnābō! Et crās—spondēō vōbīs nōs in lūtō nōn stābimus!"
Grammatica Explicāta
[edit | edit source]Tempus Futūrum: Fōrmātiō Simplex
[edit | edit source]Sīcut candidātī, futurōrum verbōrum fōrmātiōnem discere dēbēmus. Quamquam multī prōmissa sua numquam perficient, saltem grammaticam servāre possumus!
Prīma et Secunda Coniugātiōnēs
[edit | edit source]Addimus -b- et terminātiōnēs personārum:
| Prīma | Secunda | Persōna |
|---|---|---|
| parā-b-ō | monē-b-ō | ego |
| parā-b-is | monē-b-is | tū |
| parā-b-it | monē-b-it | is/ea |
| parā-b-imus | monē-b-imus | nōs |
| parā-b-itis | monē-b-itis | vōs |
| parā-b-unt | monē-b-unt | iī/eae |
Tertia et Quārta Coniugātiōnēs
[edit | edit source]Addimus -a-/-e- et terminātiōnēs personārum:
| Tertia | Quārta | Persōna |
|---|---|---|
| reg-a-m | audi-a-m | ego |
| reg-e-s | audi-e-s | tū |
| reg-e-t | audi-e-t | is/ea |
| reg-ē-mus | audi-ē-mus | nōs |
| reg-ē-tis | audi-ē-tis | vōs |
| reg-e-nt | audi-e-nt | iī/eae |
Futūrum Passīvum
[edit | edit source]Quandō rēs prōmittuntur, saepe vōce passīvā ūtimur:
- "Amphitheātrum aedificābitur" (nōn: "Amphitheātrum aedificābō")
- "Pecūnia dīvidētur" (nōn: "Pecūniam dīvidam")
- "Viae pūrgābuntur" (nōn: "Viās pūrgābō")
Futūrum Passīvum
[edit | edit source]Quandō rēs prōmittuntur, saepe vōce passīvā ūtimur:
- "Amphitheātrum aedificābitur" (nōn: "Amphitheātrum aedificābō")
- "Pecūnia dīvidētur" (nōn: "Pecūniam dīvidam")
- "Viae pūrgābuntur" (nōn: "Viās pūrgābō")
Terminātiōnēs Passīvae
[edit | edit source]| Persōna | Coniugātiōnēs I-II (cum -b-) | Coniugātiōnēs III-IV (sine -b-) |
|---|---|---|
| 1 sing. | -bor | -ar |
| 2 sing. | -beris | -ēris |
| 3 sing. | -bitur | -ētur |
| 1 pl. | -bimur | -ēmur |
| 2 pl. | -biminī | -ēminī |
| 3 pl. | -buntur | -entur |
Exempla:
| Prīma/Secunda | Tertia/Quārta |
|---|---|
| laudābor | mittar |
| vidēberis | audiēris |
| amābitur | regētur |
| monēbimur | capiēmur |
| vocābiminī | accipēminī |
| laudābuntur | punientur |
Verba Irregulāria Futūra
[edit | edit source]Quaedam verba, sīcut prōmissa candidātōrum, rēgulās nōn sequuntur:
Verba Essentiālia
[edit | edit source]| Verbum | Futūrum |
|---|---|
| sum | erō, eris, erit, erimus, eritis, erunt |
| possum | poterō, poteris, poterit... |
| volō | volam, volēs, volet... |
| eō | ībō, ībis, ībit... |
| ferō | feram, ferēs, feret... |
In Ūsū Cotīdiānō
[edit | edit source]Prōmissa Sollemnia
[edit | edit source]- "Pecūniam afferam!" (num umquam afferet?)
- "Rem pūblicam servābō!" (sed quōmodō?)
- "Lēgēs novae scrībentur!" (ā quō?)
Excūsātiōnēs Futūrae
[edit | edit source]- "Tempus nōn habēbō..." (ut semper)
- "Scrība aeger erit..." (commodē)
- "Pecūnia nōn sufficit..." (iterum atque iterum)
Vocabula Nova
[edit | edit source]Rēs Pūblicae:
- candidātus, -ī (m) - candidate
- duumvir, -ī (m) - town magistrate
- dēcuriō, -ōnis (m) - town councillor
- veterānus, -ī (m) - veteran
- aedīlis, -is (m) - commissioner of public works
- praetor, -ōris (m) - praetor
- cūria, -ae (f) - senate house, council
- comitium, -ī (n) - election assembly
Opera Pūblica:
- lacūna, -ae (f) - hole, pit
- aquaeductus, -ūs (m) - aqueduct
- thermae, -ārum (f.pl) - public baths
- horreum, -ī (n) - granary
- amphitheātrum, -ī (n) - amphitheater
- forum, -ī (n) - marketplace, forum
- via, -ae (f) - street, road
- taberna, -ae (f) - shop, tavern
Condiciōnēs:
- lutulentus, -a, -um - muddy
- squalidus, -a, -um - filthy
- stillō, -āre - to drip, leak
- sordidus, -a, -um - dirty, squalid
- ruinōsus, -a, -um - falling down, ruined
- plēnus, -a, -um - full
- vacuus, -a, -um - empty
- corruptus, -a, -um - corrupt, spoiled
Verba Administrātiōnis:
- reficiō, -ere - to repair
- pūrgō, -āre - to clean
- amplificō, -āre - to enlarge
- renovō, -āre - to renovate
- fulciō, -īre - to prop up, support
- aedificō, -āre - to build
- polliceor, -ērī - to promise
- prōmittō, -ere - to promise
Collocationes
[edit | edit source]Prōmissa Politica:
- "meā fide" - on my word
- "sine dubiō" - without doubt
- "quam prīmum" - as soon as possible
- "rēs cūrābitur" - the matter will be handled
- "litterae mittentur" - letters will be sent
- "prō bonō pūblicō" - for the public good
- "salūs reī pūblicae" - the welfare of the state
- "dignitās urbis" - the dignity of the city
Querellae Populī:
- "in lutō stāre" - to stand in the mud
- "vīnum acidum bibere" - to drink sour wine
- "barbarōs tolerāre" - to put up with barbarians
- "rem neglegere" - to neglect a matter
- "pecūniam perdere" - to lose money
- "tribūta solvere" - to pay taxes
- "aquam quaerere" - to seek water
- "forum lutulentum" - muddy marketplace
Excūsātiōnēs Officiālēs:
- "pecūnia nōn sufficit" - there isn't enough money
- "litterae nōndum advēnērunt" - the letters haven't arrived yet
- "operāriī aegrotant" - the workers are sick
- "tempus nōn suppetit" - there isn't enough time
- "aliīs rēbus occupātī sumus" - we are busy with other matters
- "rēs difficilior est" - the matter is rather difficult
- "maiōrēs sūmptūs erunt" - there will be greater expenses
- "nōn nostra culpa est" - it's not our fault
Written Exercises
[edit | edit source]A. English to Latin
[edit | edit source]Translate these sentences into Latin, using appropriate future tense forms:
- I will become consul and reduce all taxes.
- The roads will be repaired before winter.
- The people will have better wine and more frequent games.
- When will you give money to the poor citizens?
- The barbarians will be more civilised under my leadership.
- We shall build new baths and repair the old ones.
- The rain will not damage the amphitheatre any longer.
- You (plural) will see many improvements in the forum.
- The merchants will become honest through my new laws.
- When will the new aqueduct be completed?
B. Composition Exercise
[edit | edit source]Write a campaign speech (approximately 100 words) announcing your candidacy for local office. Include:
- Three promises about public works
- Two promises about public entertainment
- Two promises about taxes or prices
- One promise about foreign policy
- One promise about public morality
- One promise that subtly criticises your predecessor
Your speech should demonstrate:
- Future tense in both active and passive forms
- At least one temporal clause with future reference
- Variation between first person singular (I will...) and first person plural (we shall...)
- Appropriate political vocabulary and expressions
Model Answers
[edit | edit source]Colloquia
[edit | edit source]Colloquium Prīmum
[edit | edit source]Candidātus et Cīvis Cīvis querēlās dē rē pūblicā expōnit; candidātus respondet. Dē prōmissīs et ēmendātiōnibus discimus, tempore futūrō ūtentēs.
| Exchange | Cīvis | Candidātus |
|---|---|---|
| Instructiōnēs | Expōne querēlās dē rē pūblicā. | Respondē: ad quaestiōnem (tempus futūrum) Addere: statim, prōmittō, sine dubīō |
| 0 Exemplum | "Lacūnae in viīs nōn refectae sunt. Cūr nōn?" [īrātē] | Respondē: ad quaestiōnem (tempus futūrum) Addere: tibi sanctē polliceor, prōmittō, sine morā |
| 1 | "Aquaeductus nōn aedificātus est. Nōs fefellērunt?" [sevērē] | Respondē: ad quaestiōnem (tempus futūrum) Addere: ut maiōrēs nostrī, dīs faventibus, ante kalendās |
| 2 | "Thermae nōn ampliātae sunt. Quandō?" [importūnē] | Respondē: ad quaestiōnem (tempus futūrum) Addere: pecūnia iam parāta, opus iam incipit, architectus advenit |
| 3 | "Forum nōn pūrgātum est. Cūr neglegis?" [asperē] | Respondē: ad quaestiōnem (tempus futūrum) Addere: servī iam labōrant, meā pecūniā, barbarī pūrgābunt |
| 4 | "Templum nōn refectum est. Deōs nōn cūrās?" [religiōsē] | Respondē: ad quaestiōnem (tempus futūrum) Addere: dī mē monuērunt, in somnīs vīdī, ōrācula cōnsulam |
| 5 | "Theātrum adhūc pluit. Cūr permittis?" [molestē] | Respondē: ad quaestiōnem (tempus futūrum) Addere: caelum ipsum mūtābō, novum tēctum veniet, cum sōle pacīscar |
| 6 | "Lūdī nōn datī sunt. Quandō spectācula vidēbimus?" [cupidē] | Respondē: ad quaestiōnem (tempus futūrum) Addere: elephantōs prōmittō, leōnēs iam nāvigant, Germānī saltābunt |
| 7 | "Mercātōrēs fraudulentī nōn pūnītī sunt. Quid agēs?" [sevērē] | Respondē: ad quaestiōnem (tempus futūrum) Addere: fūrēs ipsī fūrābuntur, Mercurius mē adiuvābit, forum pūrgābitur |
| 8 | "Fūrēs nōn captī sunt. Quis nōs custōdiet?" [anxiē] | Respondē: ad quaestiōnem (tempus futūrum) Addere: lupī lupōs custōdient, fūrēs fūrēs capient, Cerberum condūcam |
| 9 | "Germānī nōn domitī sunt. Quandō fīnēs dēfendēs?" [sollicitē] | Respondē: ad quaestiōnem (tempus futūrum) Addere: barbarī cīvīlizābuntur, Graecē loquentur, philosophiam discent |
| 10 | "Omnia prōmittis, nihil perficis. Quid dīcēs?" [contemptim] | Respondē: ad quaestiōnem (tempus futūrum) Addere: dī testēs sunt, fortūnā volente, sī Parcae permittent |
| 11 | Conclūsiō: "Satis audīvī. Vidēbimus quid faciās." |
Conclūsiō: "Omnia prōmissa perficiam!" |
Colloquium Alterum
[edit | edit source]Dēcuriō et Duumvir
Dēcuriō (novus in cūriā) duumvirō (superbō et arrogantī) queritur. Tempore futūrō passīvō ūtimur.
| Exchange | Dēcuriō | Duumvir |
|---|---|---|
| Instructiōnēs | Querere dēbēs dē rēbus neglēctīs. | Respondē, sententiam interrogantem in responsum futūrum passīvum mūtāns. Adde aliquid ex optionibus. |
| 0 Exemplum | "Dīcō tibi, domine: operāriī viās nōn reficiunt." | Respondē: "Viae [reficere]"
Solūtiō: "Viae reficientur, cum legiō permittit." |
| 1 | "Tē moneō: architectus aquaeductum nōn aedificat." | Respondē: "Aquaeductus [aedificāre]"
|
| 2 | "Tē certiōrem faciō: sacerdōtēs templum nōn pūrgant." | Respondē: "Templum [reficere]"
|
| 3 | "Nōtum tibi faciō: quaestōrēs pecūniam nōn numerant." | Respondē: "Theātrum [tegere]"
|
| 4 | "Tibi nūntiō: artifex theātrum nōn tegit."" | Respondē: "Forum [pūrgāre]"
|
| 5 | "Tē moneō: architectus aquaeductum nōn aedificat." | Respondē: "Frūmentum [distribuere]"
|
| 6 | "Queror apud tē: mercātōrēs frūmentum nōn distribuunt." | Respondē: "Lūdī [dare]"
|
| 7 | "Tē rogō quārē: servī thermās nōn renovant." | Respondē: "Pecūnia [numerāre]"
|
| 8 | "Manifestum est: fabrī tabernās nōn fulciunt." | Respondē: "Mercātōrēs [pūnīre]"
|
| 9 | "Negāre nōn potes: pictōrēs pariētēs nōn pingunt." | Respondē: "Germānī [labōrāre]"
|
| 10 | "Vidēsne quod: custōdēs portās nōn claudunt." | Respondē: "Vīnum [bibere]"
|
| 11 | Conclusiō: "Omnia ergō ab Imperātōre pendent." |
Conclusiō: "Rōma nōs adiuvābit." |
Colloquium Tertium
[edit | edit source]Duō Scrībae
Scrība prīmus cum scrībā secundō colloquitur. Dē rēbus futūrīs et prōmissīs āctiōnum discēmus.
| Exchange | Scrība Prīmus | Scrība Secundus |
|---|---|---|
| Instructiōnēs | Interrogā dē rēbus futūrīs. | Respondē: Mūtā verba in tempus futūrum, prīmā persōnā singulārī. |
| 0 Exemplum | "Gubernātōrem sequerisne?" | Respondē: "[sequī]" (futūrum)
|
| 1 | "Cūr illī senātōrem imitantur?" | Respondē: "[imitārī]" (futūrum)
|
| 2 | "Quibus modīs mentīris?" | Respondē: "[mentīrī]" (futūrum)
|
| 3 | "Pecūniamne pollicēris?" | Respondē: "[pollicērī]" (futūrum)
|
| 4 | "Quōmodō ratiōnibus ūtimur?" | Respondē: "[ūtī]" (futūrum)
|
| 5 | "In prōvinciam proficīsceris?" | Respondē: "[proficīscī]" (futūrum)
|
| 6 | "Cūr vēra fatēminī?" | Respondē: "[fatērī]" (futūrum)
|
| 7 | "Quem ex senātōribus imitāris?" | Respondē: "[imitārī]" (futūrum)
|
| 8 | "Frūmentumne partīris?" | Respondē: "[partīrī]" (futūrum)
|
| 9 | "Pecūlātōrēs aggrederisne?" | Respondē: "[aggredī]" (futūrum)
|
| 10 | "Quōmodō pactum signāre vīs?" | Respondē: "[signāre]" (futūrum)
|
| 11 | Conclusiō: "Bene intellēxī. Nunc sciō quid āctūrus sīs." |
Conclusiō: "Omnia aperuī. Spērō cōnsilia mea tibi placuisse." |
Lūdī Scaenicī
[edit | edit source]Scaena Prima
[edit | edit source]Duumvir Novus et Scrība Expertus
Prōlōgus
[edit | edit source]Duumvir novus modo ēlectus est. Prōmissa multa fēcit; nunc tempus est agere. Sed scrība expertus moderātiōnem suādet: pecūnia parca est, et quaeque solutiō novum prōblema creat.
| Duumvir | Scriba |
|---|---|
Condiciō:
Rēs Tractandae:
|
Condiciō:
Rēs Cūrandae:
|
| !!! NOTA BENE: Aerarium: DC 500 !!! | |
Dē Aquaeductū:
Dicta Ūtilia:
|
Dē Aquaeductū:
Remedia:
Dicta Ūtilia:
|
Dē Forō:
Dicta Ūtilia:
|
Dē Forō:
Remedia:
Dicta Ūtilia:
|
Dē Amphitheātrō:
Dicta Ūtilia:
|
Dē Amphitheātrō:
Remedia:
Dicta Ūtilia:
|
Dē Barbaris:
Dicta Ūtilia:
|
Dē Barbaris: Remedia:
Dicta Ūtilia:
|
| Conclusiō: "Tempora difficilia sunt sed spērāre dēbēmus." |
Conclusiō: "Omnia quae poterō faciam." |